TÜRKİYE’ DE KAYNAK DENİZİ KURUDU

TÜSİAD’ ın 10 Eylül günü yapılan Genişletilmiş Yüksek İstişare Konseyi Toplantısı'nda, Konsey Başkanı Rahmi Koç "Hükümet inan­dırıcılığını yitiriyor" demişti.

TÜSİAD  Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı da sanayide “tam bir çöküşün işaretleri olduğunu” söylemişti.

Cevap, Devlet Bakanı Cavit Çağlar' dan geldi.

Bakan, şöyle diyordu:

"Bu beylerin nesi sanayiciymiş? Otur­sunlar popolarının üzerine, oturdukları yer­de. Alışmışlar hep cukkaya, hep bana hep bana yutmaya. Bu hükümet halkın hükü­meti, TÜSİAD' ın hükümeti değil."

"Neden yakınıyorlar? Kendileri her ay araba, ilaç, buzdolabı fiyatına zam yapıyor.

Sıkıyorsa indireyim gümrük duvarlarını otomobilde, ilaçta, buzdolabında. O zaman rekabet etsinler göreyim."

* * *

Geçtiğimiz ay garip bir üslupla alevlenen bu tartışmaların sebebini Mensucat Santral Holding Yönetim Kurulu ve Murahhas Üyesi Aydın Koçoğlu bir tek cümleyle aydınlatıyor:

"Türkiye'de kaynak denizi kurudu."

* * *

Gerçekten de, Hükümet-TÜSİAD kavgasının temelinde, artık sanayiciye eskisi gibi ak­tarılmayan "kaynak" kavgası yatıyor.

Türkiye'nin elindeki yetersiz kaynağı yut­makta iki büyük "canavar" bugün öne çık­mış bulunuyor.

Bunlardan ilki kamu kesimi, ikincisi ise ta­rım sektörü ...

Devlet varlığını sağlıklı bir şekilde sürdürmesine yardımcı olacak "vergiyi" bir türlü top­layamıyor. Vergi vermeyen büyük bir kesimin "siyasal tepkisinden" ürkerek, köklü bir ver­gi reformu yapmıyor.

O nedenle de, Türkiye'de "dört kişiden yalnız biri" vergi veriyor.

Kötü devlet işletmeciliği ve KİT’ lerin arpa­lık olarak kullanılması, kamu kesimine politi­kacıların taraftarlarının doldurulup, kadrola­rın şişirilmesi devletin zaten az olan gelirle­rini havaya savuruyor.

O zaman geriye pek az çare kalıyor. Ya yüksek faizle "iç borçlanma" ya da "kar­şılıksız para basmak."

İç borçlanma, faizleri yükselterek, yatırım yapılmasını çok güçleştiriyor. Tasarruflarına, devlet tahvilleri aracılığıyla ve yüksek faizle devlete gitmesine neden oluyor.

Karşılıksız para basmak ise enflasyona yo­l açıyor.

Bir yandan yüksek faiz, diğer yandan enf­lasyon sanayi kesimini zorluyor.

Kaynakların yutulmasındaki ikinci büyük çukur ise tarım kesimi.

Bunun hangi boyutlarda olduğunu, gene geçen ay KİT toplantısında görüşülen Top­rak Mahsulleri Ofisi'nin hesaplarının incelen­mesinden çıkarabiliriz.

TMO Genel Müdürü bu toplantıda "çiftçi­den 180 dolara alınan buğdayın tonunun 108-112 dolar arasında satılabildiğini" be­lirtti.

Bir başka yetkili ise kilosu 1200 lira eden buğdayın Toprak Mahsulleri Ofisi'nin destek­leme alımlarıyla devlete 3 bin liraya maloldu­ğunu kaydetti.

Aradaki fark, yani 1800 lira Hazine'den kar­şılanıyor.

Bu ise, devletin elindeki yetersiz kaynak­ları emmekteki ikinci büyük neden oluyor.

Hoş, KiT Komisyonu'ndaki bir diğer yetki­li, cılız kaynaklardaki bu sıkışmayı her politi­kacının gördüğünü ama çözmediğini şöyle anlatıyor:

"Her hükümet destekleme alımlarında işin ne kadar vahim olduğunu görür, an­cak yine de yüksek fiyat vermeye devam eder. Bu durum sürdükçe KiT sorunu gi­derek daha da ağırlaşıp, artık işin içinden çıkılmaz bir hal alıyor."

TÜSİAD üyelerinin taleplerinde ise, bu çar­pıklığın kendi lehlerine yönelik olarak düzel­tilmesi arzusu var.

Ama "kaynak denizi kuruduğu" için Hü­kümet, bu baskıyı hafifletecek bir çözüm bu­lamıyor.

Oy tarlası olarak gördüğü için tarıma sağ­ladığı desteği de azaltamıyor.

Bir yandan da, devletin ekonomideki pa­yının yüksekliği ve iktisat biliminin gerekleri­nin yerine "politik avantanın" yerleştirilmesi' devletin kamu açıklarını büyütüyor.

Sanayiciler ise açıkta kalıyor.

* * *

Bundan sonra hükümetler bir seçim yapmaya zorlanacak.

Ya KİT’ leri ellerinin altında tutup köylüle­re kaynak aktaracak ve sanayicilerin baskı­sıyla karşılaşacaklar.

Ya da sanayiye kaynak aktaracak ve böylelikle memurun tepkisine hedef olacaklar.

Siyasi partilerin artık boş vaadlerle oy top­laması bitiyor. Artık her parti kendi tabanını seçmek zorunda kalacak. Ve kaynakları na­sıl dağıtacağını baştan anlatacak.

* * *

Tabii, sanayiciler de kendi durumlarını bir gözden geçirecekler.

Yetmiş yıl, hortumlarını, devletin kaynak­larına dayayıp, beleşten beslenmenin, güm­rük duvarlarıyla korunup, yabancılarla reka­bet edemeyen mallar üretmenin bedelini şim­di ödüyorlar.

Kendi ayakları üzerinde durmayı becere­mediklerinden Cavit Çağlar'dan inanılmaz hakaretler işitip, aşağılanıyorlar. "İndiririm gümrük duvarlarını" türünden tehditlerle korkutulabiliyorlar.

* * *

Türkiye gerçek "para kavgasını", değişik gruplar arasındaki çıkar mücadelesini yarat­maya hazırlanıyor .

Demokrasi de, bu kavgalarla pekişecek za­ten.

Yüzyıl kadar gecikmiş olarak.

Türk Henkel Dergisi, Ekim 1992